Восеньскае падарожжа краяведаў 
Военно-исторический музей
им. Дмитрия Карповича Удовикова

Восеньскае падарожжа краяведаў

Автор: Сяргей Крушына
Дата: 2014-11-16
Просмотров: 3021

Наш Ваенна-гістарычны музей імя Удовікава пастаянна праводзіць экспедыцыі па вывучэнню роднага краю і збору экспанатаў для папаўнення фондаў.

На гэты раз разам з краяведам Алегем Ясковічам мы вырашылі пабываць у самых аддаленых населеных пунктах раёна – вёсках Ражок, Новая Цемра, Буды, Бабкі і Лавы.

Прыблізна апоўдні мы нарэшце пачалі рухацца ў накірунку Антопаля.

Хутка мінулі Нагор’е, Пярковічы, не заўважылі як апынуліся ў вёсцы Малінаўка. Там зрабілі першыя два прыпынкі.

Справа ў тым, што гэтая вёсачка былая Калонія Корсунь. Да 1939 г. тут пражываў пан Маліноўскі. Застаўся да нашага часу парк, ды адзін дом з панскага двара. Гэта вёска праз некалькі год знікне. Тут пражывае ўсяго некалькі чалавек. Некалькі год таму ля дарогі за вёскай я знайшоў вялізны валун з надпісам, што тут у 1869 г. пахаваны паляк. Па расказу мясцовага гісторыка, гэта быў апошні паўстанец, якога застрэлілі казакі падчас зачысткі. Раней камень стаяў на магіле ў дзесяці метрах ад дарогі, але каб не перашкаджаў, яго сцягнулі трактарам ў роў. Там, у карчах, ён зараз і ляжыць.

У хуткім часе мы былі ўжо ля вёскі Корсунь. Агледзелі помнік землякам, загінуўшым у час ВАВ ды польскіх часоў, геадэзічны рэпер. На ўскрайку вёскі зрабілі прыпынак каб аглядзець могілкі Першай Сусветнай вайны. Усё добра, але траву ніхто не пакасіў, а згнілы крыж прычапілі да куска дрэва. Пахаванне без крыжа – гэта не пахаванне. За польскім часам тут па расказах старых людзей быў мемарыял. Падчас святаў ля бетоннай стэлы запальвалі нават агонь і клалі кветкі. Але ў савецкія часы ўсё гэта знікла і ад могілак засталася толькі абвалованая мясціна, парослая хмызняком.

Неўзабаве мы апынуліся на могілках вёскі Вулька Антопальская. Там павінна быць закінутае пахаванне двух партызан. Агледзеўшы могілкі, мы знайшлі некалькі цікавых камянёў з выявамі крыжоў, а партызанскае пахаванне, на жаль, не знайшлі.

Наступны прыпынак зрабілі ў Антопалі. Сфатаграфавалі мясцовую Уваскрасенскую царкву з мемарыяльнай калонай ды помнік з бусламі, што на брацкай магіле. Ля царквы ўражвае бетонны куб на пахаванні савецкіх танкістаў і загінуўшых актывістаў.

Пасля наведвання мясцовай крамы паехалі шукаць жыдоўскія могілкі, што кальсьці былі на поўнач ад Антопаля, у лесе. Паблукаўшы па карчах, знайшлі некалькі камянёў. Мабыць, гэта і ёсць тыя зніклыя могілкі. Сфатаграфаваўшы камяні, паехалі ў Зёлава.

Вёска Зёлава мае вельмі старую і самабытную гісторыю. Найперш тут была адна з самых дзівосных па архітэктуры Троіцкая царква. Каля дзесяці год таму здарылася бяда і царква згарэла. Засталася толькі старая званіца. Жыхары на папялішчы пабудавалі новую царкву, але яна архітэктурнай каштоўнасці ўжо не мае.

У Зёлаве напрыканцы верасня 1939 г. адбылася трагедыя. Чырвонаармейцы пры зачыстцы тэрыторыі знайшлі ў маёнтку польскага адстаўнога генерала Салагуба-Давойну і антопальскага войта Юзафа Кухарскага. Без аніякіх тлумачэнняў і абвінавачванняў вывелі ў сад і расстралялі, а маёмасць разрабавалі. Перад вайной у маёнтку знаходзіўся дзіцячы прыют. Што стала з дзецьмі ў час вайны, ніхто з мясцовых жыхароў не ведае. Эвакуіраваць дзяцей не змаглі, бо не было транспарту, ды і немцы прыйшлі ў Антопаль на трэці дзень вайны. Думаю, што мясцовым краязнаўцам патрэбна высветліць да канца лёс выхаванцаў Зёлаўскага прыюта і выхавацеляў. Сам маёнтак быў спалены партызанамі ў 1943 г. Ад былой велічы захавалася толькі ліпавая алея, некалькі хлявоў і склеп.

Наступны прыпынак быў зроблены ў вёсцы Дзеткавічы. Упрыгожвае вёску Пакроўская царква, якая была пабудавана у 1740 г. Яна вельмі прыгожа ўпісваецца ў сельскі пейзаж.

Ля царквы стаіць помнік. На помніку надпіс, што мясцовы жыхар – амерыканец па прозвішчу Ліс загінуў у 1917 г. на французскім фронце ва ўзросце 22 гадоў.

У вёсцы Буды нам пашчасціла сустрэць былога партызана атрада імя Кірава Міхася Новіка. Ён быў крыху на падпітку і рассказаў, па яго словах, “усю праўду пра партызан” і тое, як сяляне ваявалі з фашыстамі.

Сабраўшы колькі экспанатаў у вёсцы Бабкі, мы паехалі ў лясную вёску Лавы. Аказалася, што вёска дажывае свой век. Тут засталіся два жыхары: Дзмітрый Логвінавіч Карповіч (1926 г.н.) ды Васіль Восіпавіч Карповіч (1956 г.н.). Адно задавальненне было паназіраць за іх руплівым жыццём у лесе. А Васіль Восіпавіч заявіў, што лепшага жыцця, чым у Лавах, няма нідзе. Тут, па яго словах, сапраўдны рай. Дык вось – мы пабывалі ў раі.

Сабраўшы экспанаты, паехалі яшчэ на Новую Цемру ды Ражок. Там таксама насельніцтва зусім мала і праз некалькі год вёскі застануцца без людзей.

Вось такую цікавую экспедыцыю па родным краі арганізавалі для сябе гісторыкі-краяведы.

Комментарии к статье

К данной статье еще никто не оставил свой комментарий. Ваш комментарий может стать первым!

Оставить комментарий

Последние новости

80-летию обороны Днепровско-Бугского канала посвящается...
Мероприятия, посвящённые обороне Днепровско-Бугского канала, проходят в марте. При активном участии районного совета ветеранов прошел круглый стол, посвященный обороне Днепровско-Бугского канала.
экспресс-выставка
В феврале музей пригласил посетить экспресс-выставку "Солдатом быть-судьба мужская", посвящённую Дню защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь - традиционному празднику мужества, отваги и воинской чести.
Случай в селе Зёлово
Читателям нашего сайта будет интересно узнать забавную историю которая приключилась со Степаном Михайловичем Мосейчуком жителем д. Зёлово бывшего Антопольского района. В том, что случилось виноват в первую очередь он сам и конечно же война. Об этом интересном случае написала в письме своему брату Василию Якимовичу проживающему в Нью- Вестмистере его сестра.
Память и боль нашей земли
После окончания второй мировой войны много наших соотечественников осталось за рубежом. Причины для этого были разные. Основной из которых было нежелание подвергнуться сталинским репрессиям. Попав в чужую страну человек сталкивался со множеством проблем. Однако можно было надеяться на поддержку тех, кто выехал до Октябрьской революции, или на заработки при Польше. Эмигранты создали общественную организацию «Федерация русских Канады», у которой были свои газеты и которая активно сотрудничала с русской православной церковью за рубежом.
Батлейка рассказала о Рождестве
В рождественские праздники наш музей принял активное участие в презентации нового спектакля на рождественскую тематику подготовленного Александром и Ларисой Быцко нашими земляками, проживающими в г. Брест. Сценарий был написан по книге Фёдора Климчука «Новый завет» перевод на западнополесский говор д. Симоновичи.


ОБРАТИТЕ ВНИМАНИЕ!
Экскурсии в государственных музеях имеют право проводить только штатные научные сотрудники данных музеев

Военно-исторический музей
им. Д.К. Удовикова

Адрес: г. Дрогичин, ул. Ленина, д. 163, Республика Беларусь, Брестская обл.

Время работы:8:00-13:00, 14:00-18:00, 8.00-13.00, 14.00-17.00 (суббота, воскресенье)

Телефон: (801644) 7 14 22

Цена билета: Для учащихся, военнослужащих и приравненных к ним лицам - 60 коп. Для остальных категорий населения - 80 коп.

Цена экскурсии: Для учащихся, военнослужащих и приравненных к ним лицам - 5 руб. Для остальных категорий населения - 6 руб.

E-mail: dwhm@d-cult.brest.by
Группа музея в vk.com
Группа музея в Facebook

Архив новостей

Полезные ссылки