Па слядах Ніканора Зосіка

2018 год у Беларусі аб’яўлены Годам малой Радзімы. Гэта вельмі добра ў тым плане, што наш Ваенна-гістарычны музей імя Д. Удовікава будзе з яшчэ большым стараннем і натхненнем вывучаць гісторыю роднага краю і збіраць для папаўнення фондаў артэфакты мінулага. І вось днямі дырэктар музея Сяргей Гранік разам з карэспандэнтам брэсцкай абласной газеты “Зара” Наталляй Крывецкай-Гетман вырашылі пабываць на радзіме самабытнага і таленавітага заказельскага мастака Ніканора Зосіка і сабраць як мага больш інфармацыі пра гэтага незвычайнага чалавека.

І вось ранкам ад аўтастанці горада Драгічына госці накіраваліся на аўтобусе ў вёску Заказель. Экспедыцыя пачалася. На пачатку зрабілі прыпынак у цэнтры вёскі і зайшлі ў сельвыканкам, дзе адбылася гутарка з старшынёй сельскага выканкаму Святланай Кузьміч аб тым, што вядома пра самабытнага і таленавітага мастака Ніканора Зосіка, які ўсё жыццё пражыў у вёсцы Гурка. Аказалася, што пра асобу Ніканора (па вясковаму Канора) ведаюць, а вось канкрэтна біяграфічнымі звесткамі яны не валодаюць. Таму і рушылі ўдзельнікі экспедыцыі да былога старшыні сельскага савету, а цяпер і кіраўніка пярвічнай ветэранскай арганізаціі Мікалая Бухты. Мікалай Іванавіч згадзіўся быць гідам і паўдзельнічаць у пошуку спадчыны Ніканора Зосіка. Пашанцавала ўдзельнікам экспедыцыі яшчэ і таму, што супрацоўніца мясцовага сельвыканкамі Ніна Маскалюк згадзілася павазіць удзельнікаў экспедыцыі на сваім аўто.

Спачатку вырашылі праехаць на сельскія могілкі і пабываць на магіле Ніканора. У хуткім часе з дапамогай ветэрана Мікалая Бухты мы знайшлі месца апошняга прытулку нашага самабытнага вясковага мастака.

Далей удзельнікаў экспедыцыі шлях прывёў у вёску Гурка (зараз вул. Партызанская) у хату былой саседкі Ніканора 85-гадовай Веры Карпіевіч. Аказваецца, гаспадыня хаты нас чакала. Цётка Вера расказалала гасцям, якім яна запомніла Канора. Па яе расказу, іх сасед быў ветлівы, вясёлы і вельмі добры чалавек з незвычайным лёсам. Ніканор Лявонцьевіч перажыў Першую сусветную і Грамадзянскую войны, а за польскім часам ён і пачаў маляваць карціны і маляванкі (вешаліся на сцяне ля ложка). Па словах гаспадыні, яго маляванкі былі амаль ва ўсіх хатах вёсак Гурка, Валавель і Сулічава.

Калі пачалася каллектывізацыя ў 1947 г. Ніканор заступіўся за салдатку – удаву, муж якой загінуў на вайне і якая сама выхоўвала шэсць дзяцей. Ён аднаму з кіраўнікоў раёна, які прыехаў на сход у вёску і агітаваў у калгас, сказаў: “Што гэта за такая народная ўлада, якая забірае ў сірат і ўдавы карову? У такі калгас я ніколі не ўступлю”. За гэтыя словы, выказаныя публічна, Ніканор атрымаў дзесяць год лагераў. Пасля смерці Сталіна вярнуўся ў родную вёску, але ў калгас не ўступіў. Жыў тым, што маляваў для вяскоўцаў маляванкі і такім чынам зарабляў. На Гурцы іх па-народнаму называлі “Каноравы маляванкі”.

Пабывалі госці і ў старасты вёскі Закозель Уладзіміра Маслоўскага. Уладзімір Васільевіч усё жыццё працаваў дырэктарам сельскага Дома культуры і добра ведае людзей. Але самае цікавае, што яму ўдалося захаваць некалькі маляванік Ніканора Зосіка. На фоне адной з якіх і сфатаграфаваліся ўдзельнікі экспедыцыі.

На здзіўленне, вельмі мала інфармацыі пра свайго родзіча паведаміў яго сваяк Іван Зосік, у якога нават не захавалася фатакарткі Ніканора Лявонцьевіча.

Крыху больш інфармацыі паведаміла гасцям сваячка Ніканора Тамара Даўгун, якая працуе настаўніцай у Валавельскай сярэдняй школе. Тамара Мікалаеўна не толькі расказала пра свайго самабытнага родзіча, але і паказала даследчую працу вучаніцы яе класа аб жыцці і творчасці Ніканора Зосіка.

Прайшло шмат часу. Памёр і сам Ніканор Лявонцьевіч і яго жонка Ганна Кірылаўна, і няма ўжо на Гурцы хаты Зосікаў, але памяць пра гэтага незвычайнага і таленавітага чалавека засталася ў яго маляванках, якія вісяць да гэтага часу не толькі ў хатах вяскоўцаў, але знаходзяцца ў фондах музея беларускага мастацтва Нацыянальная акадэміі навук і ў Гісторыка-культурным музеі-запаведніку “Заслаўль”.

Дадаткова пра Ніканора Зосіка >>

Комментарии к статье

К данной статье еще никто не оставил свой комментарий. Ваш комментарий может стать первым!

Последние новости

НИКТО НЕ ЗАБЫТ, НИЧТО НЕ ЗАБЫТО

9 мая 2025 года прошло республиканское мероприятие "НИКТО НЕ ЗАБЫТ, НИЧТО НЕ ЗАБЫТО". В рамках ежегодной акции музей распахнул свои двери для всех, кто чтит подвиг советского народа.

История одной фотографии: Что рассказывает нам снимок 50-летней давности?

Коллекция «Фотодокументы», хранящаяся в военно-историческом музее им. Д. К. Удовикова, каждый отдельный её экспонат может рассказать очень многое. Держа в руках и рассматривая старые фото появляется желание понять, кто были, отображенные на ней люди, как они жили, что их волновало? Бывает, фотография охотно рассказывает свою захватывающую историю, а иногда приходится поднапрячься, чтобы фото "заговорило".

Нам жить и помнить

В преддверии 80-летия Великой Победы в филиале «Военно-исторический музей им. Д.К. Удовикова» начала работу экспресс-выставка «Нам жить и помнить…», на которой представлены подлинные предметы из фондов музея. Каждый экспонат на выставке является поистине частицей истории отдельного человека и историей страны в целом. Эти предметы – как безмолвные свидетели страшной войны хранят память о своих героях.

Выжить в концлагере и продолжать спасать…

В зале Военно-исторического музея им. Д.К. Удовикова, рассказывающем об оккупационном режиме на территории района, имеется копия Акта Дрогичинской комиссии содействия в работе Чрезвычайной Государственной комиссии по расследованию и установлению злодеяний немецко-фашистских захватчиков, среди подписавших его врач Церенцян Даниил Макарьевич. Как человек с армянскими корнями и славянскими именем и отчеством оказался на Дрогичинской земле?

Музейно-педагогические занятия «Они приближали Победу»

В преддверии 80-летия Великой Победы, сотрудники филиала «Военно-исторический музей им. Д. К. Удовикова» провели серию музейно-педагогических занятий для школьников.