Па слядах Ніканора Зосіка

2018 год у Беларусі аб’яўлены Годам малой Радзімы. Гэта вельмі добра ў тым плане, што наш Ваенна-гістарычны музей імя Д. Удовікава будзе з яшчэ большым стараннем і натхненнем вывучаць гісторыю роднага краю і збіраць для папаўнення фондаў артэфакты мінулага. І вось днямі дырэктар музея Сяргей Гранік разам з карэспандэнтам брэсцкай абласной газеты “Зара” Наталляй Крывецкай-Гетман вырашылі пабываць на радзіме самабытнага і таленавітага заказельскага мастака Ніканора Зосіка і сабраць як мага больш інфармацыі пра гэтага незвычайнага чалавека.

І вось ранкам ад аўтастанці горада Драгічына госці накіраваліся на аўтобусе ў вёску Заказель. Экспедыцыя пачалася. На пачатку зрабілі прыпынак у цэнтры вёскі і зайшлі ў сельвыканкам, дзе адбылася гутарка з старшынёй сельскага выканкаму Святланай Кузьміч аб тым, што вядома пра самабытнага і таленавітага мастака Ніканора Зосіка, які ўсё жыццё пражыў у вёсцы Гурка. Аказалася, што пра асобу Ніканора (па вясковаму Канора) ведаюць, а вось канкрэтна біяграфічнымі звесткамі яны не валодаюць. Таму і рушылі ўдзельнікі экспедыцыі да былога старшыні сельскага савету, а цяпер і кіраўніка пярвічнай ветэранскай арганізаціі Мікалая Бухты. Мікалай Іванавіч згадзіўся быць гідам і паўдзельнічаць у пошуку спадчыны Ніканора Зосіка. Пашанцавала ўдзельнікам экспедыцыі яшчэ і таму, што супрацоўніца мясцовага сельвыканкамі Ніна Маскалюк згадзілася павазіць удзельнікаў экспедыцыі на сваім аўто.

Спачатку вырашылі праехаць на сельскія могілкі і пабываць на магіле Ніканора. У хуткім часе з дапамогай ветэрана Мікалая Бухты мы знайшлі месца апошняга прытулку нашага самабытнага вясковага мастака.

Далей удзельнікаў экспедыцыі шлях прывёў у вёску Гурка (зараз вул. Партызанская) у хату былой саседкі Ніканора 85-гадовай Веры Карпіевіч. Аказваецца, гаспадыня хаты нас чакала. Цётка Вера расказалала гасцям, якім яна запомніла Канора. Па яе расказу, іх сасед быў ветлівы, вясёлы і вельмі добры чалавек з незвычайным лёсам. Ніканор Лявонцьевіч перажыў Першую сусветную і Грамадзянскую войны, а за польскім часам ён і пачаў маляваць карціны і маляванкі (вешаліся на сцяне ля ложка). Па словах гаспадыні, яго маляванкі былі амаль ва ўсіх хатах вёсак Гурка, Валавель і Сулічава.

Калі пачалася каллектывізацыя ў 1947 г. Ніканор заступіўся за салдатку – удаву, муж якой загінуў на вайне і якая сама выхоўвала шэсць дзяцей. Ён аднаму з кіраўнікоў раёна, які прыехаў на сход у вёску і агітаваў у калгас, сказаў: “Што гэта за такая народная ўлада, якая забірае ў сірат і ўдавы карову? У такі калгас я ніколі не ўступлю”. За гэтыя словы, выказаныя публічна, Ніканор атрымаў дзесяць год лагераў. Пасля смерці Сталіна вярнуўся ў родную вёску, але ў калгас не ўступіў. Жыў тым, што маляваў для вяскоўцаў маляванкі і такім чынам зарабляў. На Гурцы іх па-народнаму называлі “Каноравы маляванкі”.

Пабывалі госці і ў старасты вёскі Закозель Уладзіміра Маслоўскага. Уладзімір Васільевіч усё жыццё працаваў дырэктарам сельскага Дома культуры і добра ведае людзей. Але самае цікавае, што яму ўдалося захаваць некалькі маляванік Ніканора Зосіка. На фоне адной з якіх і сфатаграфаваліся ўдзельнікі экспедыцыі.

На здзіўленне, вельмі мала інфармацыі пра свайго родзіча паведаміў яго сваяк Іван Зосік, у якога нават не захавалася фатакарткі Ніканора Лявонцьевіча.

Крыху больш інфармацыі паведаміла гасцям сваячка Ніканора Тамара Даўгун, якая працуе настаўніцай у Валавельскай сярэдняй школе. Тамара Мікалаеўна не толькі расказала пра свайго самабытнага родзіча, але і паказала даследчую працу вучаніцы яе класа аб жыцці і творчасці Ніканора Зосіка.

Прайшло шмат часу. Памёр і сам Ніканор Лявонцьевіч і яго жонка Ганна Кірылаўна, і няма ўжо на Гурцы хаты Зосікаў, але памяць пра гэтага незвычайнага і таленавітага чалавека засталася ў яго маляванках, якія вісяць да гэтага часу не толькі ў хатах вяскоўцаў, але знаходзяцца ў фондах музея беларускага мастацтва Нацыянальная акадэміі навук і ў Гісторыка-культурным музеі-запаведніку “Заслаўль”.

Дадаткова пра Ніканора Зосіка >>

Комментарии к статье

Оставить комментарий

Последние новости

Поздравляем с днём 1-е Мая

В фондах нашего Военно-исторического музея им. Д. Удовикова хранится множество экспонатов. Среди них особое место занимают старые советских времён открытки. В связи с приближающимся праздником 1-е Мая вашему вниманию предлагаем некоторые из них.

Партизан Иван Лучко

В нашем военно-историческом музее им. Д. Удовикова собрано большое количество документов и воспоминаний участников партизанского движения и фронтовиков. На сайте музея с некоторыми из них можно познакомиться и попробовать понять, что побудило наших людей жертвовать жизнью ради свободы и независимости государства. Ведь самое ценное у человека это жизнь.

Забытое имя

Листая старые подшивки районной газеты «Запаветы Леніна» за 1968 г. случайно обнаружил материал, который рассказывал о погибшем партизане отряда им. Е. Макаревича - Анатолии Константиновиче Мельшине. Дело в том, что он досих пор остался не увековеченным.

Интересная находка

В марте месяце фонды нашего музея пополнились интересными экспонатами времён Великой Отечественной войны. Это были более 50 обломков самолёта Дуглас А-20. Передал их в наш музей краевед из д. Сварынь Владимир Капуза. По его словам он их собрал в лесу юго- восточнее д. Сварынь во время заготовки дров несколько лет тому назад и сохранил. Практически все детали имеют маркировку и номера. Надписи на английском языке.

Музей в гостях у школьников

С передвижной выставкой «Школа будущего командира» в СШ №2 г. Иваново приехал Военно-исторический музей им. Д. Удовикова из г. Дрогичина.