Драгічынскаму раёну несумненна пашанцавала ў тым сэнсе, што ён мае непасрэднае дачыненне да гісторыі Уніяцкай царквы ў Вялікім Княстве Літоўскім, Рэчы Паспалітай і Расійскай Імперыі.

На нашай зямлі ў маёнтку Пярковічы нарадзіўся Кірыла Цярлецкі (…? – май 1607г.), знакаміты беларускі царкоўны і дзяржаўны дзеяч. Займаў шэраг высокіх пасад у праваслаўнай царкве Рэчы Паспалітай. У 1589г. атрымаў ад Канстанцінопальскага патрыярха Іераміі сан патрыяршага экзарха (фармальна намесніка), што было ўпершыню ў ВКЛ і Рэчы Паспалітай.

У 1590 гадах Цярлецкі становіцца адным з ініцыятараў уніі праваслаўнай і каталіцкай царквы, якая была заключана ў 1596г.

Памёр Кірыла Цярлецкі ў Луцку, дзе ў тастаментах і прасіў сябе пахаваць, але з-за маёмаснага канфлікту з Луцкай кафедрай брат епіскапа - Яраш, перавёз яго цела і пахаваў у драўлянай царкве ў Пярковічах (цяпер Драгічынскі р-н). У 1805 годзе мясцовыя землеўласнікі Віславухі замест драўлянай царквы пабудавалі мураваную (цяпер Свята-Успенская), дзе былі прадугледжаны асобныя крыпты для роду Віславухаў і для Цярлецкага. Рэшткі епіскапа захоўваліся ў крыпце да 1970-х гадоў, надмагілле станам на 2018 год знаходзіцца ў Мінску.

Вось надмагілле Кірылы Цярлецкага (1600-х гг.) з в.Пярковічы (Драгічынскага р-на), цяпер захоўваецца ў Мінску.

Штож уяўляла сабой уніяцкая царква на Беларусі (1596-1839гг.)?

Гэта аб’яднанне праваслаўнай царквы на Беларусі і ва Украіне з рымска-каталіцкай царквой. На ўмовах падпарадкавання рымскаму Папе і прыняцця каталіцкай дагматыкі пры захаванні праваслаўнай абраднасці.

Дык вось цэнтрам уніяцтва на тэрыторыі ВКЛ становіцца Тараканскі-манастыр. Фундатарам будаўніцтва гэтага манастыра у 1517г. была Агаф’я Пясачынская. У 18-ст. магнат Ляон Кішка стварае ў Таракані базіліянскі манастыр, побач з якім Гэдэон Дашкевіч, біскуп Пінска-Тураўскі будуе касцёл.

У Тараканскім манастыры на працягу 17-18ст. часцей за ўсё праводзіліся кангрэгацыі ўсяго Базіліянскага ордэна. З 1730г. тут пастаянна размяшчалася рэзідэнцыя генерала літоўскай правінцыі і гэтага ордэна. Пасля паўстання 1831г., калі біскупам літоўскай уніяцкай епархіі стаў ў 1833г. Іосіф Сямашка, пачалося ганенне на ўніятаў і перавод уніяцкіх храмаў ў праваслаўныя. Тараканскі манастыр ў 1836-1846гг. быў месцам ссылкі для уніяцкіх святароў, якія выступалі супраць далучэння да праваслаўя. Пасля забароны уніяцкай царквы, манастыр у Тараканях перастаў быць цэнтрам літоўскай епархіі.

Пад час уніяцтва на тэррыторыі Драгічыншчыны існавалі толькі уніяцкія цэрквы. Шмат якія з іх захаваліся да нашага часу як помнікі архітэктуры драўлянага дойлідства. Аб тых часах напамінаюць у шмат якіх нашых, цяпер ужо праваслаўных храмах культавыя рэчы. Гэта ў першую чаргу іконы, царкоўныя кнігі, дакументы і шмат што іншае. Некаторыя старадаўнія рэчы нашаму музею ўдалось адшукаць і сфатаграфаваць. Але ж іх патрэбна рэстаўрыраваць. Шкада, што на тэррыторыі былога Тараканскага манастыра няма музея, а яго нам так не хапае. Гэта на мой погляд быў бы аб’ект які без сумневу наведвалі б турысты не толькі з Беларусі, але і з-за мяжы.

А цяпер глядзіце на тую спадчыну якая захавалася ад уніятаў.

Уніяцкія абразы захаваліся ў Свята-Успенскай царквы в. Ласінцы (Драгічынскага р-на)

Рэшткі і фота перыяду ІІ Рэчы Паспалітай манастыра Базыльянскага Ордэна в. Таракань (цяпер в. Імянін Драгічынскага р-на), а таксама уніяцкія абразы з царквы в. імянін.

Сяргей Крушына

фото Максім Родзька